Askerde Karşınıza Çıkacak: Rütbeler ve Anlamları

Askerlik belli bir çağa gelen her erkek Türk vatandaşı için yapılması gereken zorunlu bir hizmet. Ancak sivil hayatın rahatlığına ve düzenine alışmış olanlar için askerlik bir anda şok etkisi yaratabiliyor. Emir – komuta zincirinde belli bir düzen dâhilinde yürüyen işler için kendilerinden üst rütbelerde yer alanların söyleyecekleri her söz ve yapacakları her yönlendirme aynı zamanda bir emir olacak. Vatani görevini yapmak üzere askerde bulunan erler ise herkesten emir almak durumunda kalacak zira herhangi bir rütbe sahibi herkes kendilerinden daha üstte yer alıyor olacaklar. Askerlik düzenine çabuk adapte olmak, yaşanabilecek olumsuzlukları azaltmak gibi nedenlerle askere gitmeden önce bazı rütbeleri bilmekte fayda var.

Karşınızdaki askerin rütbesini kollarındaki ya da omuzlarındaki bir takım işaretler vasıtasıyla anlayabilirsiniz. Askerde rütbeler ve anlamları…

Rütbe kollarda ise astsubay, erbaş ya da er; rütbe omuzlarda ise subaydır.

Arkadaşlarınızdan herhangi birinin olması muhtemel olan onbaşı ve çavuş, en sık karşılaşacaklarınızdandır ve rutinde sizi yönlendirerek komutanlarınızla aranızdaki iletişimi sağlayacaktır. Onbaşının kolunda V harfine benzer bir işaret bulunmaktadır ve ‘pırpır’ olarak adlandırılmaktadır. Çavuşta ise çift pırpır bulunmaktadır.

Mesleği askerlik olan ve yine sıklıkla iletişimde bulunacağınız uzman erbaş rütbeleri de uzman onbaşı ve uzman çavuştur. Kollarında bulunan pırpırın ortasında ay ve yıldız amblemi bulunur. Uzman erbaşların üzerinde ise hiyerarşik düzene bağlı olarak astsubaylık bulunmaktadır. Astsubay çavuş, astsubay kıdemli çavuş, astsubay üstçavuş, astsubay kıdemli üstçavuş, astsubay başçavuş ve astsubay kıdemli başçavuş olarak sıralanmaktadır. Uzman erbaşlarınkine benzer bir işaret taşırlar. Farkı uzman erbaşlarda kırmızı olan işaretlerin astsubaylarda sarı olarak karşımıza çıkmasıdır. Her rütbede pırpır sayısı artar. 5 pırpırdan sonra kıdem arttıkça alta çizgi olarak eklenir.

Subaylarla daha nadir karşılaşabilirsiniz. Subaylığın en alt derecesinde olan asteğmenler vatani görevini uzun dönem olarak yapan 4 yıllık üniversite mezunlarıdır. Genellikle anlayışlı olurlar. Omuzlarında tek çizgi şeklinde bir işaret taşırlar. Sırasıyla teğmen, üsteğmen, yüzbaşı, binbaşı, yarbay ve albay şeklinde devam eden bir hiyerarşik yapıya sahiptirler. Rütbe atladıkça omuzlarındaki yıldız sayısı artar. Binbaşı, yarbay ve albay ek olarak ay yıldıza benzer bir işaret daha taşırlar. Albay ve hatta yarbayı muhtemelen askerliğiniz boyunca birkaç kereden fazla görmezsiniz ve kolay kolay bir iletişiminiz olmaz.

Türk Silahlı Kuvvetleri’nde en üst rütbeler generalliktir. Bunlar tuğgeneral, tümgeneral, korgeneral ve orgeneraldir. Omuzlarında ortasında ortasından çarpı şeklinde ay yıldız bulunan bir işaret ve rütbelerine göre yıldızlar taşırlar. Eğer Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı iseler general kısımları amiral olarak değişir. Askerliğiniz boyunca görmeniz oldukça düşük bir ihtimaldir. Bunun dışında kuvvet komutanları, ordu komutanları ve tabii Genelkurmay Başkanı ayrı bir yere sahiptir. Bunun dışında bir de mareşal rütbesi vardır.

Mareşallik rütbesi Türk Silahlı Kuvvetleri’ndeki en yüksek rütbedir. Bunun için iki meydan savaşı kazanmak ya da bir savaşta birden çok cepheyi yöneterek başarı kazanmanın dışında orgenerallik ya da oramirallik rütbesine sahip olmak gerekir. Türkiye Cumhuriyeti’nde mareşal rütbesi yalnızca Mustafa Kemal Atatürk ve Fevzi Çakmak’a verilmiştir. Şu an hayatta olan mareşal bulunmamaktadır. Bu rütbe yalnızca TBMM kararıyla verilebilir.